„Są to lalki przystosowane do występów w różnych rodzajach widowisk, poruszane przeważnie przez niewidocznego animatora. Należy wiedzieć, że najwcześniej znane były w Chinach (X wiek p. n.e.). Wyróżnia się kilka typów lalek teatralnych:
a). pacynki nakładane na dłoń aktora i poruszane palcami.
b). marionetki poruszane do góry nitkami i drucikami (osiągnęły najwyższy poziom artystyczny w Birmie i Sri Lance oraz na włoskich dworach książęcych w XVI-XVIII wieku).
c). jawajki poruszane od dołu ręką animatora (głowa i tułów) oraz za pomocą drutów (ręce).
d). kukiełki poruszane od dołu (cały korpus osadzony na drążku).
e). lalki teatru cieni poruszane za pomocą kijów i widziane na oświetleniowym ekranie.
Warto też powiedzieć, że inny typ animacji lalek teatralnych stosuje się w teatrze bunraku (pochodzącym z Osaki w Japonii): 3 lub 4 mężczyzn ubranych na czarno odgrywa wspólnie marionetki, które dzięki temu mogą osiągnąć do 3 metrów wysokości. W XVI i XVII wieku teatry lalek były bardzo popularne wśród arystokracji europejskiej. F. J. Haydn napisał utwór pod tytułem „Dido” (1776 rok) specjalnie dla teatru lalek. Kukiełek nierzadko używano jako narzędzi satyry i karykatury aż do XIX wieku, kiedy to stały się zabawkami dla dzieci. W Polsce popularne były lalkowe szopki bożonarodzeniowe, istniał też kukiełkowy teatr jarmarczny. W 1931 roku S. Obrazcow założył Centralny Teatr Lalek w Moskwie. Po II wojnie światowej nastąpił rozwój teatru lalkowego w Polsce. W XX wieku lalki teatralne stały się obiektem zainteresowania telewizji, na przykład w programie „Muppet Show” w latach 70-tych. W Polsce kultywuje się tradycję szopki politycznej.”
